नई दिल्ली – भारतमा पहिलो पटक आयोजना भएको G20 शिखर सम्मेलन धेरै हिसाबले ऐतिहासिक साबित भइरहेको छ। शिखर सम्मेलनको पहिलो दिन धेरै महत्त्वपूर्ण घोषणाहरू गरियो। शिखर सम्मेलनका मुख्य कार्यक्रमबाहेक भारतदेखि युरोपसम्मको व्यापारिक मार्ग निर्माणको अवधारणालाई निकै विशेष मानिएको यस्तो घोषणा गरिएको हो । भारतबाट युरोपसम्मको व्यापारिक मार्ग निर्माणको अवधारणा पश्चिम एसिया हुँदै तयार भएपछि चीनको आधुनिक सिल्क रुटसँग जोडिने छ ।
धेरै ठूला आर्थिक शक्तिहरू एकसाथ आएका छन्
यो व्यापार मार्गलाई आधिकारिक रूपमा भारत-मध्य पूर्व-युरोप आर्थिक कोरिडोर नाम दिइएको छ। भारत र अमेरिकाले संयुक्त रूपमा यसको नेतृत्व गर्नेछन्। यस अन्तर्गत कनेक्टिभिटी र पूर्वाधारमा ठूलो मात्रामा काम गरिनेछ। यो व्यापार मार्गले भारतलाई युरोपसँग जोडेर पश्चिम एसिया हुँदै जानेछ। भारत र अमेरिका बाहेक पश्चिम एसियाबाट संयुक्त अरब इमिरेट्स र साउदी अरेबिया र युरोपियन युनियन, फ्रान्स, इटाली र युरोपबाट जर्मनी पनि यसमा सहभागी हुनेछन् ।
यस व्यापार मार्गको घोषणा सम्पूर्ण विश्वका लागि धेरै महत्त्वपूर्ण छ। यो व्यापार मार्ग चीनको महत्वाकांक्षी बेल्ट एण्ड रुट इनिसिएटिभसँग जोडिएको छ। चीनको बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभ पनि आधुनिक व्यापार मार्ग हो, जसमा चीन र युरोप जोडिएका छन्। चीनको यो पहललाई इतिहासको सिल्क रुटसँग जोडिएको छ । सिल्क रुट नाम वास्तवमा चीनदेखि युरोपसम्म विश्वभर हुने रेशमको प्राचीन व्यापारबाट आएको हो। त्यसैगरी, स्पाइस रूट नाम प्राचीन भारतमा मसलाको व्यापारबाट आएको हो। प्राचीन भारतबाट युरोपेली देशहरूमा मसलाको व्यापार हुन्थ्यो।
प्रस्तावित भारत-पश्चिम एशिया-युरोप आर्थिक करिडोर अन्तर्गत डाटा, रेलवे, बन्दरगाह, बिजुली नेटवर्क र हाइड्रोजन पाइपलाइनको जडानको नेटवर्क बिछाइनेछ। यो करिडोर कार्यान्वयनमा आएपछि विश्वका तीन प्रमुख आर्थिक क्षेत्र भारत, पश्चिम एसिया र युरोपलाई जोड्ने मात्र नभई विश्व व्यापार बढाउन पनि सहयोगी साबित हुनेछ । यसले डाटाबाट ऊर्जा र अन्य वस्तुहरूमा व्यापारको लागत पनि घटाउनेछ।तस्बिर PMO
3