आज तराईका जिल्लाहरूमा धूमधामका साथ छठ पर्व मनाइँदैछ। विशेष गरी जनकपुर, विराटनगर, वीरगञ्ज, नवलपरासी , भैरहवा , कपिलवस्तु , नेपालगंज, काठमाडौं लगायतका ठाउँहरूमा श्रद्धालुहरूले यस पर्वलाई विशेष पूजा, प्रार्थना र सूर्य देवको आराधनाका साथ मनाइरहेका छन्। चार दिनसम्म चल्ने यस पर्वमा नदीनाला र पोखरीहरूमा व्रतालुहरूले अस्ताउँदो र उदाउँदो सूर्यलाई अर्घ्य दिने परम्परा रहेको छ। महिलाहरूले कठोर व्रत बसेर परिवारको सुख, शान्ति र समृद्धिको कामना गर्दै यो पर्व मनाउने चलन छ।

यस अवसरमा नदी किनार र जलाशयमा विशेष सजावट गरिन्छ र लाखौँ श्रद्धालुहरूले पूजा गर्न भेला हुन्छन्। छठको प्रसादका रूपमा ठेकुवा, केरा, फलफूल र अन्य परिकारहरू बनाइन्छ।

छठ पर्वको प्रसार अहिले तराई क्षेत्रबाट पहाडी क्षेत्रहरूमा पनि व्यापक रूपमा फैलिरहेको छ। परम्परागत रूपमा छठ पर्व तराईका जिल्लाहरू—जसमा विशेष गरी मिथिलाञ्चल र मधेस क्षेत्रमा यसको गहिरो धार्मिक महत्व रहेको छ—तर हालका वर्षहरूमा काठमाडौं, पोखरा, धरानजस्ता पहाडी शहरहरूमा पनि छठ धूमधामसँग मनाइन्छ।

यस पर्वको प्रसारको मुख्य कारण आन्तरिक बसाइँसराइ हो। धेरै तराईवासीहरु रोजगारी, व्यापार, र शिक्षाको सिलसिलामा पहाडी क्षेत्र र ठूला शहरहरूमा बसोबास गर्न थालेपछि, उनीहरूले आफ्नो परम्परा र संस्कृतिलाई नयाँ ठाउँमा पनि निरन्तरता दिएका छन्। यसले गर्दा पहाडमा बसोबास गर्ने अन्य समुदायले पनि छठ पर्वलाई सम्मान गर्न र सहभागी हुन थालेका छन्।

काठमाडौंको रानीपोखरी, गुह्येश्वरी, र बालाजुमा विशेष छठ पूजा गर्ने व्यवस्था मिलाइन्छ, जसमा ठूलो संख्यामा भक्तजनहरू सहभागी हुन्छन्। यस पर्वले अहिले धार्मिक आस्थासँगै सांस्कृतिक एकता र सहिष्णुताको सन्देश दिएको छ, जसले पहाड र तराईका जनताबीच आपसी समझदारी र सहकार्यलाई अझ सुदृढ बनाइरहेको छ।

छठ पर्वकाे महत्व
छठ पर्व हिन्दू धर्मावलम्बीहरूको लागि एक महत्वपूर्ण धार्मिक पर्व हो, विशेष गरी तराई क्षेत्रका मानिसहरूबीच यस पर्वको विशेष महत्त्व रहेको छ। यो पर्वमा सूर्य देवताको आराधना गरिन्छ, जसलाई ऊर्जा, स्वास्थ्य र दीर्घायुका देवता मानिन्छ। छठ पर्वमा सूर्यलाई अर्घ्य अर्पण गर्दा मानिसहरूले आफ्नो र परिवारको कल्याण, सुख, शान्ति, र समृद्धिको कामना गर्छन्।

छठ पर्वलाई स्वास्थ्य र प्राकृतिक संतुलनसँग पनि जोडिएको मानिन्छ, किनकि यो समयमा विशेषगरी नदी, पोखरी तथा जलाशयमा स्नान गर्ने परम्परा छ। यो पर्वले पर्यावरणप्रति आदर र प्रकृतिसँग सहजीवनको सन्देश दिन्छ। साथै, यस पर्वमा कठोर व्रत बसेर श्रद्धालुहरूले मन, वचन र कर्मलाई पवित्र राख्न प्रयास गर्ने भएकाले यसले मानसिक शुद्धता र आध्यात्मिक अनुशासनमा बल पुर्‍याउँछ।

सुर्य भगवानलाई अर्घ दिने चलन
छठ पर्वमा सूर्य देवतालाई अर्घ्य दिने विशेष चलन छ, जसलाई प्रमुख धार्मिक क्रिया मानिन्छ। यो अर्घ्य अस्ताउँदो र उदाउँदो सूर्यलाई अर्पण गरिन्छ, जुन चार दिन लामो छठ पर्वको महत्वपूर्ण अंग हो।

अर्घ्य दिने परम्परामा व्रतालुहरू नदी, पोखरी, वा जलाशयमा पानीमा उभिएर सूर्यलाई जल, दूध, र ठेकुवा, केरा, सखरखण्ड लगायत प्रसाद चढाउँछन्। अस्ताउँदो सूर्यलाई अर्घ्य दिनुका साथै अर्को दिन बिहान उदाउँदो सूर्यलाई पनि अर्घ्य दिएर छठको व्रत सम्पन्न गरिन्छ। यो प्रक्रिया प्राकृतिक चक्रलाई सम्मान गर्ने र सूर्यबाट प्राप्त ऊर्जा र जीवनका लागि कृतज्ञता व्यक्त गर्ने धार्मिक आस्था हो।

सूर्यलाई अर्घ्य दिँदा व्रतालुहरूले विशेष प्रार्थना र मन्त्रोच्चारण गर्ने परम्परा छ। यस कार्यले सूर्यबाट सकारात्मक ऊर्जा प्राप्त हुन्छ भन्ने विश्वास रहेको छ, जसले स्वास्थ्य, सुख, समृद्धि र दीर्घायु प्रदान गर्ने मान्यता छ।

अर्को महत्वपूर्ण पक्ष यो पनि हो कि छठ पर्वले समाजमा एकता, सामूहिकता र सहयोगको भावना विकसित गर्छ। यस अवसरमा परिवार र समुदायका सदस्यहरू सँगै भेला भएर सामूहिक पूजा र आराधनामा सामेल हुन्छन्।